Αγγελόπουλος Απόστολος M.D.
Οι χειρουργικές παθήσεις των χοληφόρων, του ήπατος, του παγκρέατος, αλλά και του σπληνός παραδοσιακά περιγράφονται ως ενιαίο κεφάλαιο της χειρουργικής. Αυτό οφείλεται στο ότι αποτελούν ένα στενά συνδεδεμένο ανατομικό σύνολο οργάνων της άνω κοιλίας, τόσο από άποψη χειρουργικής ανατομίας, όσο και από άποψη λειτουργικής φυσιολογίας.
Από αρκετούς μάλιστα θεωρείται πως η αντιμετώπιση των νεοπλασματικών παθήσεων του ανατομικού και λειτουργικού αυτού συνόλου, αποτελεί ίσως την κορωνίδα της ογκολογικής χειρουργικής του πεπτικού, αφού συνήθως απαιτείται η διενέργεια των πιο σύνθετων και εξειδικευμένων επεμβάσεων. Η διαγνωστική διερεύνηση των οργάνων αυτών περιλαμβάνει το υπερηχογράφημα, την αξονική και μαγνητική τομογραφία, ενώ σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν η διαγνωστική λαπαροσκόπηση και οι διεγχειρητικές βιοψίες, που αρκετά συχνά προσδιορίζουν τη φύση των υποκείμενων παθήσεων.
Το χοληφόρο δένδρο αποτελείται από ένα σύστημα ¨σωληνίσκων¨ που συλλέγουν και μεταφέρουν τη χολή από το ήπαρ προς το 12δάκτυλο.
Οι χειρουργικές παθήσεις των χοληφόρων είναι:
ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ :
Συνήθως αφορούν πολυτραυματίες ασθενείς στα πλαίσια σοβαρών ατυχημάτων. Το ηπατικό τραύμα θέτει τη ζωή του ασθενούς άμεσα σε κίνδυνο λόγω της συχνής μεγάλης αιμορραγίας. Ο βαθμός της κάκωσης (από I εώς VI) καθορίζεται με αξονική τομογραφία και με βάση αυτή και την κατάσταση του ασθενούς αποφασίζεται αν χρειάζεται χειρουργική επέμβαση και τι είδους.
Από τον τραυματισμό μπορεί να προκληθεί και διαφυγή χολής, πρόβλημα το οποίο αποδεικνύεται συχνά δυσεπίλυτο ακόμη και για έμπειρους χειρουργούς ήπατος.
ΕΧΙΝΟΚΟΚΚΟΣ ΚΥΣΤΗ :
Δημιουργείται από το παράσιτο echinococcus granulosus, πολύ συχνό σε όλες τις αγροτικές και κτηνοτροφικές χώρες. Η εχινόκοκκος κύστη αφορά συχνότερα το δεξιό λοβό του ήπατοςκαι μπορεί να προκαλέσει διάφορα προβλήματα όπως:
ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ :
Η παγκρεατίτιδα είναι μία φλεγμονή του οργάνου που με απλά λόγια οφείλεται στην αυτοπεψία του οργάνου (τα παγκρεατικά ένζυμα ενεργοποιούνται όχι στο έντερο αλλά μέσα στο ίδιο το πάγκρεας προκαλώντας την καταστροφή του).
Τα πιθανά αίτια της παγκρεατίτιδας είναι πολλά (ανατομικές ανωμαλίες του παγκρέατος, φάρμακα, υπερλιπιδαιμία, αλκοολισμός κ.α.) αλλά συχνότερα οφείλεται στη χολολιθίαση (πέτρες στη χολή).
Κύριο σύμπτωμα είναι ο πόνος στην ανώτερη κοιλία με αντανάκλαση στη ράχη, ενώ μπορεί να συνυπάρχουν πυρετός, έμετοι, ίκτερος κ.α.
Η διάγνωση γίνεται κλινικά και με αξονική τομογραφία. Η σοβαρότητα της πάθησης κρίνεται με βάση κλινικά και ακτινολογικά κριτήρια. Η συμμετοχή του χειρουργού στη διαγνωστική και θεραπευτική διαδικασία είναι σημαντικότατη.
Η θεραπεία είναι κυρίως συντηρητική και η χειρουργική επέμβαση έχει ένδειξη μόνο σε πολύ σοβαρές μορφές (αιμορραγική – νεκρωτική παγκρεατίτιδα ή μικροβιακή μόλυνση του παγκρέατος).
Η θνητότητα εξαρτάται από τη βαρύτητα της παγκρεατίτιδας. Στις ελαφρύτερες μορφές είναι 0%, αλλά στις βαρείες μορφές παγκρεατίτιδας μπορεί να φτάσει και το 17%.
ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ :
Πρόκειται για μία βαθμιαία και μη αναστρέψιμη καταστροφή του παγκρέατος. Αποδίδεται σε διάφορους αιτιολογικούς παράγοντες με σημαντικότερο όμως το χρόνιο αλκοολισμό.
Κύριο σύμπτωμα είναι ο χρόνιος, υποτροπιάζων, βασανιστικός πόνος.
Χειρουργική θεραπεία ενδείκνυται όταν υπάρχουν επιπλοκές, ο πόνος δεν ελέγχεται με άλλα μέσα ή υπάρχει υποψία καρκίνου. Ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ασθενούς και της νόσου, υπάρχουν διάφορες χειρουργικές τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν (επεμβάσεις παροχετευτικές ή εκτομής ή συνδυασμός και των δύο).
ΤΡΑΥΜΑ ΤΟΥ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ :
Ο τραυματισμός του παγκρέατος είτε οφείλεται σε λανθασμένους χειρουργικούς χειρισμούς είτε αποτελεί μέρος ποικίλων τραυματικών κακώσεων στα πλαίσια σοβαρών ατυχημάτων.
Η διάγνωσή του γίνεται ακτινολογικά (με αξονική τομογραφία), ενδοσκοπικά (ERCP από γαστρεντερολόγο) ή κατά τη διάρκεια ερευνητικής χειρουργικής επέμβασης.
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων απαιτείται χειρουργική παρέμβαση για τη διάσωση της ζωής του ασθενούς.
ΚΥΣΤΕΙΣ ΚΑΙ ΨΕΥΔΟΚΥΣΤΕΙΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ :
Η διαφορά των δύο έγκειται στην ύπαρξη επιθηλίου στο εσωτερικό της κύστεως και άρα στη δυνατότητα εκ νέου και συνεχούς παραγωγής υγρού. Οι ψευδοκύστεις (σαφώς συχνότερες) είναι προϊόν της ρήξης του παγκρεατικού πόρου στα πλαίσια παγκρεατίτιδας (75%) ή τραύματος (25%).
Τα συμπτώματα συμπεριλαμβάνουν επίμονο άλγος, ίκτερο, πυρετό, ειλεό, εμέτους κ.α. που παραμένουν 2-3 εβδομάδες μετά το αρχικό συμβάν (παγκρεατίτιδα ή τραύμα).
Οι ψευδοκύστεις που προκαλούν συμπτώματα ή αυξάνουν σε μέγεθος ή παραμένουν μετά το πέρας 6 εβδομάδων έχουν ένδειξη χειρουργικής εσωτερικής παροχέτευσης.
ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ :
Ο καρκίνος του παγκρέατος περιλαμβάνει πολλές διαφορετικές οντότητες. Συνήθως με τον όρο καρκίνος του παγκρέατος αναφερόμαστε στη συχνότερη μορφή του, το τυπικό αδενοκαρκίνωμα της κεφαλής του οργάνου. Αυτή η πάθηση περιγράφεται στο κεφάλαιο ¨ΠΕΡΙΛΗΚΥΘΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ¨.
Ο καρκίνος του σώματος και της ουράς του οργάνου αντιμετωπίζεται διαφορετικά. Η ενδεδειγμένη επέμβαση είναι η περιφερική παγκρεατεκτομή με ή χωρίς διάσωση του σπληνός, επέμβαση η οποία μπορεί να γίνει και με τις τεχνικές της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής, λαπαροσκοπικά ή ακόμη καλύτερα ρομποτικά.
Ο σπλήνας είναι ένα όργανο που βρίσκεται στην αριστερή άνω κοιλιακή χώρα, αμέσως κάτω από το διάφραγμα και σε πολύ στενή σχέση με την ουρά του παγκρέατος. Συμμετέχει με πολλούς μηχανισμούς στην αιμοποίηση, ενώ αποτελεί και το πιο εύθρυπτο και ευαίσθητο στη μηχανική καταπόνηση, όργανο της κοιλιάς. Οι περιπτώσεις της τραυματική ρήξης και αιμορραγίας του οργάνου αποτελούν τη συχνότερη ένδειξη για την αφαίρεσή του. Παρόλα αυτά ,ο σπλήνας αφαιρείται και σε ποικίλες άλλες παθολογικές καταστάσεις, κυρίως αιματολογικής φύσεως όπως: η ιδιοπαθής και η θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα, η μυελοειδής μεταπλασία, η κληρονομική σφαιροκυττάρωση, η δρεπανοκυτταρική και η μεσογειακή αναιμία, καθώς και η αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία. Επίσης ενδείξεις σπληνεκτομής είναι τα νεοπλάσματα και το λέμφωμα του σπληνός, ο δευτεροπαθής υπερσπληνισμός, καθώς και το σπληνικό απόστημα .
Η αφαίρεση του σπληνός γίνεται πλέον λαπαροσκοπικά ή και ρομποτικά στις περισσότερες περιπτώσεις προγραμματισμένης επέμβασης, πετυχαίνοντας όλα τα πλεονεκτήματα της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής. Εξαίρεση αποτελούν οι παθολογικές καταστάσεις του οργάνου που προκαλούν πολύ μεγάλη αύξηση των διαστάσεών του, καθώς και οι περιπτώσεις ραγδαίας αιμορραγίας μετά από τραυματική κάκωση.
Γενικός χειρουργός,
Ειδικός Λαπαροσκοπικής χειρουγικής.
Κέντρο
Κ. Καραμανλή 137
542 49, Θεσσαλονίκη
1ος όροφος
Τηλ : 2310 300 396
Κιν : 6944 332 158
Νέα Μηχανιώνα
25ης Μαρτίου 26
570 04, Νέα Μηχανιώνα
1ος όροφος
Τηλ : 2392 033 011
Κιν : 6944 332 158
Κλινική Άγιος Λουκάς
552 36, Πανόραμα
Γραφείο Α 4.03
Κέντρο : 2310 380 000
Εσωτ : 2310 380 239
E-Mail
apostolosg.angelopoulos@gmail.com